فهرست مطالب این مقاله:
فضای ذخیره سازی ابری یا کلود (cloud) چیست؟
مفهوم ابری در واقع داره به نحوه و مکانی که اطلاعات ذخیره میشن اشاره میکنه. به خاطر اینکه اطلاعات از طریق سرورهای مختلفی قابل دسترسی هستن، پردازش ابری یا cloud computing به نرم افزار و سرویس‌ها اجازه میده در بستر اینترنت اجرا بشن و نیازی به نصب محلی در تک تک دستگاه‌ها وجود نداشته باشه.
فضای ابری راهکار مهمیه و امروزه تقریبا میتونین به اکثر سرویس‌هایی محبوبی که قبلا استفاده می‌کردین در این فضا دسترسی داشته باشین. اما شاید برای شما این سوال مطرح بشه که سرویس‌های ابری چطور ساخته میشن؟
در این مطلب قصد داریم به سرویس‌های پردازش ابری متفاوتی که امکان ساخت فناوری‌های پرکاربرد را میسر کردن و ارائه مفهوم روشن تری از فضای ابری بپردازیم.
معرفی سرویس های پردازش ابری IaaS، PaaS و SaaS
IaaS، PaaS و SaaS مخفف سه دسته بندی اصلی از سرویس پردازش ابری هستن. در پردازش ابری با استفاده از یک شبکه متشکل چندین سرور، اطلاعات به صورت آنلاین میزبانی، نگهداری، مدیریت و پردازش میشن.
اجازه بدین یک تعریف سریع و مختصر از این سه دسته بندی داشته باشیم:
IaaS (مخفف Infrastructure as a Service به معنی زیرساخت به عنوان سرویس): محصولات IaaS به سازمان ها اجازه میده تا منابع کسب و کارشون مثل شبکه، سرورها و ذخیره سازها رو مدیریت کنن.
PaaS (مخفف Platform as a Service به معنی پلتفرم به عنوان سرویس): محصولات PaaS به کسب و کارها و توسعه دهنده ها اجازه میده تا اپلیکیشنهای مختلفی رو بسازه، میزبانی و راه اندازی کنه.
SaaS (مخفف Software as a Service به معنی نرم افزار به عنوان سرویس): با اختلاف رایج ترین سرویس ابری که نرم افزار و سرویس های ابری برای کاربردهای روزمره رو به مشتریان و کسب و کارها ارائه میده.
این نرم افزار و سرویس ها از طریق مرورگر وب یا اپلیکیشنهای آنلاینی که در دستگاه‌های مختلف وجود دارن قابل دسترسی هستن. برای مثال، راهکارهای ابری به شما اجازه میدن تا به جای استفاده از نرم افزار Microsoft Word، از سرویس ابری جایگزین اون یعنی Google Docs استفاده کنین، یا نرم افزار های CRM ابری مانند CRM دانا که این امکان رو برای شما فراهم میکنه که از هر جایی به اطلاعاتتون دسترسی داشته باشید و نیازی نیست فقط از کامپیوتر محل کار خودتون وارد نرم افزار بشید.
سرویس های ابری یا سرویس های محلی؟
سرویس‌های محلی یا نصبی بر روی تجهیزات سخت افزاری یک شرکت راه اندازی، میزبانی و نگهداری میشن. اما یک نرم افزار ابری از طریق اینترنت قابل دسترس هستش و مهم نیست از کجا به اون دسترسی پیدا می‌کنین.
علاوه بر این، برای استفاده از نرم افزارهای نصبی باید لایسنس بخرین و بعد از اون، نرم افزار رو روی تک تک کامپیوترها نصب کنین. این در حالیه که با خرید یک اشتراک میتونین بدون هیچ مشکلی از سرویس‌های ابری استفاده کنین!
از اونجایی که اکثر نرم افزار و پلتفرم‌ها امروزه به نوعی از پردازش ابری هم بهره می‌برن، مثال زدن نرم افزاری که به طور کامل به صورت نصبی ارائه میشه کار آسونی نیست. نرم افزار Adobe Photoshop Elements رو در نظر بگیرین، شما میتونین این نرم افزار رو از طریق فضای ابری نصب کنین یا سی دی اورجینال اون رو تهیه کنین و به صورت محلی روی کامپیوترتون نصب کنین.
حالا که یک دید کلی نسبت به سرویس‌های ابری مختلف پیدا کردین، اجازه بدین یک مقدار بیشتر به جزئیات سرویس‌ها بپردازیم.
سرویس IaaS (زیرساخت به عنوان سرویس) چیست؟
IaaS یک سرویس ابری هست که اجازه میده منابع به صورت مجازی (از طریق فضای ابری) در دسترس سازمان ها قرار بگیره. ابزارهای IaaS به سازمان ها کمک می کنه تا سرورها، شبکه، سیستم عامل ها و ذخیره سازهای اطلاعات رو بدون نیاز به خرید سخت افزار، بسازن و مدیریت کنن.
مشتریان IaaS میتونن زیرساخت اطلاعات خودشون رو بدون اشغال فضای فیزیکی یا دردسرهای دیگه، کنترل کنن. این اطلاعات روی سرورهای IaaS ذخیره میشه و کاربر با استفاده از یک داشبورد یا API خیلی راحت به منابع مورد نیازش دسترسی و اونها رو مدیریت میکنه.
سرویس پردازش ابری IaaS چه کاربردی داره؟
سرویس پردازش ابری IaaS به شرکتها اجازه میده همزمان با رشدشون، اطلاعات رو ایجاد و مدیریت کنن و به فضای ذخیره سازی و سرورهای مورد نیازشون به صورت مجازی دسترسی داشته باشن. محصولات IaaS پایه و اساس فناوری‌های جدیدی که در بستر ابری ارائه میشه رو تشکیل میدن.
ارائه دهنده های IaaS اطلاعات مربوط به مشتریان خودشون رو روی سرورهای فیزیکی مختلف در سراسر دنیا مدیریت میکنن. در واقع میشه ابزار IaaS رو مثل یک سرور در نظر گرفت که نیازی نیست اون رو داخل یکی از اتاق‌های شرکت قرار بدین، چون ارائه دهنده سرویس این کار رو به جای شما انجام داده!
نحوه ارائه سرویس پردازش ابری IaaS
محصولات IaaS سیستم‌های ذخیره سازی اطلاعات، شبکه‌ها و سرورها رو به صورت مجازی در دسترس کسب و کارها قرار میدن. سازمان‌ها میتونن از طریق یک داشبورد پیش فرض یا داشبورد اختصاصی خودشون به اطلاعات دسترسی داشته باشن و اونها رو مدیریت کنن. ارائه دهنده سرویس یک API رو در اختیار کسب و کار قرار میده تا با استفاده از اون داشبورد رو به سرورهای ارائه دهنده متصل کنه.
سرویس IaaS چه مزایایی داره؟
زیرساخت ابری IaaS بالاترین سطح قدرت و کنترل روی نرم افزار و سخت افزار رو در اختیار شرکتها و مدیران قرار میده. علاوه بر این، IaaS مزایای زیر رو هم داره:
- کسب و کارها فقط هزینه امکاناتی که واقعا نیاز دارن رو می‌پردازن.
- سازمان‌ها روی زیرساخت‌های خودشون کنترل کامل دارن.
- امکان مقیاس دهی مثبت و منفی وجود داره.
- هیچ نیازی به سرورهای فیزیکی و دردسرهای نگهداری از اونها وجود نداره.
آیا سرویس IaaS معایبی هم دارد؟
با توجه به اینکه شما زیرساختتون رو به یک ابزار IaaS واگذار می‌کنین، مسئولیت حفظ امنیتِ اطلاعات و تهیه نسخه پشتیبان از اونها همچنان متوجه خودتونه. علاوه بر این:
- شما باید مطمئن بشین که اپلیکیشن ها و سیستم عامل هاتون به خوبی کار میکنن و بالاترین حد امنیت رو دارن.
- مسئولیت اطلاعات با شماست؛ اگه اطلاعات به هر دلیلی از بین بره در نهایت این شما هستین که باید یک نسخه پشتیبان از اونها داشته باشین.
- به دلیل ارائه سطح بالایی از کنترل، پیکربندی ابزارهای IaaS میتونه کمی زمان بر یا حتی دشوار باشه. معمولا شرکت‌های ارائه دهنده محصولات IaaS فقط سرورها و API لازم رو در اختیارتون قرار میدن و بقیه کارها رو خودتون باید انجام بدین!
مثال‌هایی از محبوب ترین سرویس پردازش ابری IaaS
وب سرویس‌های آمازون (AWS): AWS به صورت اشتراکی و با توجه به سفارش مشتری ارائه میشه و به شرکتها اجازه میده اطلاعات رو ذخیره سازی کنن و محتوای مورد نظرشون رو به مخاطبین ارائه بدن.
مایکروسافت ازور (Azure): مایکروسافت ازور یک محصول پردازش ابری از نوع IaaS هستش که امکان ایجاد، تست و مدیریت اپلیکیشن‌ها رو از طریق شبکه‌ای از دیتاسنترهای مایکروسافت فراهم میکنه.
گوگل کلاد: Google Cloud یک پلتفرم IaaS هستش که به کسب و کارها اجازه میده به صورت بومی از ویندوز، اوراکل و SAP استفاده کنن. علاوه بر این، یک کسب و کار میتونه دیتابیس شرکتی خودش رو مدیریت کنه و با استفاده از راهکارهای AI بهینگی عملیاتی رو در شرکت افزایش بده.
آی بی ام کلاد: IBM Cloud یک محصول IaaS دیگه هستش که به کسب و کارها اجازه میده تا به منابع لازم شامل کامپیوتر، شبکه، ذخیره سازهای اطلاعات و نرم افزارهای امنیتی دسترسی پیدا کنه. کسب و کارها فقط زمانی که به این منابع نیاز دارن از اونها استفاده میکنن و اینطوری بهینگی افزایش پیدا میکنه.
- کاربری آسان
- پشتیبانی قدرتمند
سرویس پردازش ابری PaaS (پلتفرم به عنوان سرویس) چیست؟
سرویس پردازش ابری PaaS یک فریمورک رو در اختیار توسعه دهنده قرار میده تا با استفاده از اون اپلیکیشنهای سفارشی رو تولید کنند. PaaS نرم افزار رو از طریق اینترنت ارائه نمیده، اما توسعه دهندهها میتونن از این پلتفرم برای تولید اپلیکیشن ها و نرم افزارهای آنلاین استفاده کنن.
سرویس پردازش ابری PaaS چه کاربردی داره؟
محصولات PaaS به توسعه دهنده ها اجازه میده اپلیکیشن های آنلاینِ سفارشی رو بدون دردسرهای ارائه، ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات بسازن.
در واقع PaaS نسخه بسیار کوچک شده ای از IaaS هستش. این راهکار سرورها و دیتاسنترهایی رو در اختیار مشتری قرار میده تا اطلاعات خودشون (در اینجا یک اپلیکیشن) رو ذخیره کنن. مشتری در اینجا یک توسعه دهنده هستش که اپلیکیشن تولید میکنه و بعدا اون رو از طریق اینترنت در دسترس کاربران قرار میده. میشه سرویس پردازش ابری PaaS رو به عنوان پلتفرمی در نظر گرفت که اپلیکیشن های SaaS در اون ساخته میشن.
نحوه ارائه سرویس پردازش ابری PaaS
سرویس پردازش ابری PaaS پلتفرمی امن رو ارائه میده که توسعه دهنده میتونن نرم افزار و اپلیکیشنهای مورد نیاز کاربران رو تولید کنند. توسعه دهندهها از طریق وب به ابزارهای PaaS دسترسی پیدا میکنن. مثلا در عکس پایین میتونین داشبورد Heroku رو ببینین.
سرویس PaaS چه مزایایی داره؟
توسعه دهنده به دلیل هزینه مقرون به صرفه و امکان همکاری آسان با اعضای مختلف تیم از PaaS استفاده میکنن. اگر بخواهید اپلیکیشن مورد نظرتان را در هارد سیستم تولید و سپس اون رو از طریق اینترنت منتشر کنین، کارتون خیلی سخت تر میشه!
توسعه دهندهها با استفاده از PaaS میتونن اپلیکیشن‌ها رو مستقیما روی پلتفرم بسازن و بلافاصله اون رو منتشر کنن. علاوه بر این:
- استفاده از ابزارهای PaaS خیلی راحته.
- توسعه دهندهها میتونن با هم همکاری داشته باشن.
- توسعه دهندهها میتونن اپلیکیشن‌ها رو بروزرسانی یا سفارشی سازی کنن و نیازی به درگیر شدن با بَک اِند ندارن.
- اگه میزان میزان پذیرش و رشد اپ بالا باشه، پلتفرم‌های PaaS انعطاف پذیری بالایی رو برای مقیاس دهی ارائه میدن.
معایب احتمالی سرویس PaaS
یکی از معایب مدل PaaS این است که شما فقط روی هر چیزی که روی پلتفرم ساخته شده کنترل دارین. بنابراین اگه مشکلی برای سخت افزار یا سیستم عامل پیش بیاد، ممکنه دسترسی به نرم افزار رو هم از دست بدین. علاوه بر این:
شما فقط روی کدهای اپلیکیشن کنترل دارین و به زیرساخت اون دسترسی ندارین. این محدودکننده هستش و توصیه میشه شرکت‌های کوچک و متوسط از پلتفرم‌های PaaS استفاده کنن.
اطلاعات توسط شما ذخیره نمیشه و مسئولیتش با شرکت ارائه دهنده PaaS هستش. این میتونه امنیت کاربران اپلیکیشن شما رو به خطر بندازه!
شما باید قوانین ارائه دهنده PaaS رو بپذیرید، بنابراین امکان سفارشی سازی گسترده نحوه کار پلتفرم وجود نداره.
مثال‌هایی از محبوب ترین سرویس پردازش ابری PaaS
Google App Engine: این سرویس به توسعه دهنده ها اجازه ساخت و میزبانی اپلیکیشنهای تحت وب رو در فضای ابری میده. این فضای ابری توسط دیتاسنترهای گوگل و تحت مدیریت این شرکت ارائه میشن.
Red Hat OpenShift: این سرویس در واقع یک نرم افزار PaaS برای ایجاد کانتینرهای نرم افزاری هستش.
Heroku: توسعه دهندهها با استفاده از این ابزار PaaS میتونن اپلیکیشنهای نهایی رو بسازن، مدیریت کنن و گسترش بدن.
Apprenda: این محصول به توسعه دهندهها و کسب و کارها اجازه میده تا یک پورتفولیوی نرم افزاری رو بسازن و میزبانی کنن. امکان ساخت و میزبانی انواع پورتفولیوی آنلاین با این پلتفرم وجود داره.
در ادامه به بررسی SaaS می‌پردازیم؛ سرویس پردازش ابری که احتمالا بسیاری از کاربران با اون آشنایی دارن.
سرویس SaaS (نرم افزار به عنوان سرویس) چیست؟
این سرویس پردازش به یک نرم افزار ابری اشاره میکنه که توسط یک شرکت میزبانی میشه و با پرداخت اشتراک میشه از اون استفاده کرد. سرویس SaaS از طریق اینترنت در دسترس خریدار قرار می‌گیره.
سرویس پردازش ابری SaaS چه کاربردی داره؟
محصولات SaaS جزو محبوب ترین سرویس های پردازش ابری هستن که شرکتها برای ایجاد و گسترش کسب و کار خودشون از اونها استفاده میکنن. استفاده و مدیریت SaaS خیلی راحته و مقیاس پذیری بالایی داره.
نیازی نیست این سرویس رو دانلود و روی دستگاه‌های مختلف نصب کنین. این سرویس به خصوص برای کسب و کارهایی که توسط تیم هایی از بخش‌های مختلف دنیا مدیریت میشن، یک انتخاب عالیه.
نحوه ارائه سرویس پردازش ابری SaaS
شرکت‌های SaaS محصولاتشون رو از طریق وب در دسترس کاربر نهایی قرار میدن. این ابزارها میتونه به صورت یک اپلیکیشن تحت وب (مثل Google Docs) یا به صورت دانلودی و نصبی (مثل Adobe Creative Cloud) به کاربر ارائه بشه. با یک اپلیکیشن SaaS، نیازی به نیروهای متخصص برای نصب و سفارشی سازی وجود نداره.
سرویس SaaS (نرم افزار به عنوان سرویس) چه مزایایی داره؟
بزرگترین مزیت استفاده از محصولات SaaS اینه که نصب و استفاده خیلی راحتی دارن. از اونجایی که محصولات SaaS مبتنی بر فضای ابری هستن، کافیه به حساب کاربری خودتون وارد بشین و به اپلیکیشنهای مورد نظرتون دسترسی پیدا کنین. برای این کار هیچ نیازی به میزبانی محلی از نرم افزار روی سرورهای شرکت وجود نداره! علاوه بر این:
- شما نیازی به مدیریت یا ارتقای نرم افزار ندارین. اینها بخشی از خدمات ارائه دهنده هستن.
- این سرویس از منابع محلی شما مثل فضای ذخیره سازی سرور، هیچ استفاده‌ای نمی‌کنه.
- پیدا کردن و خریدن یک محصول SaaS خیلی آسونه.
- تیم آی تی شما در خصوص نگهداری از یک محصول SaaS دغدغه خاصی نداره.
معایب سرویس پردازش ابری SaaS
راحتی بسیار زیاد استفاده از ابزارهای SaaS میتونه یک نقطه ضعف جدی هم باشه! وقتی شما از یک محصول SaaS استفاده می‌کنین عملا روی زیرساخت ابری که محصول رو میزبانی میکنه هیچ کنترلی ندارین. این موضوع میتونه به مشکلاتی مثل از دسترس خارج شدن وب سایت دامن بزنه و فرایندهای کسب و کارتون که به SaaS وابسته هستن رو با مشکل مواجه کنه. علاوه بر این:
- ابزارهای SaaS ممکنه با بعضی از ابزارها و سخت افزارهایی که در حال حاضر در کسب و کارتون استفاده می‌کنین سازگاری نداشته باشه.
- قابلیت یکپارچه سازی تا حد زیادی به ارائه دهنده سرویس بستگی داره و عملا شما نمیتونین در این خصوص کاری انجام بدین.
- امنیت محصولات شما کاملا به معیارهای امنیتی شرکت ارائه دهنده سرویس SaaS بستگی داره! اگه پایگاه‌های اطلاعاتی این شرکت هک بشه ممکنه اطلاعات تمام کاربرهای محصول شما هم در معرض خطر قرار بگیره.
مثال‌هایی از محبوب ترین سرویس پردازش ابری SaaS
HubSpot: هاب اسپات یک پلتفرم CRM، بازاریابی، فروش و SaaS هستش که به کسب و کارها اجازه میده با کمک این پلتفرم با مشتریان خودشون ارتباط برقرار کنن.
JIRA: جیرا یک نرم افزار مدیریت پروژه هستش که توسط شرکت Atlassian ارائه میشه و پلن‌های مختلفی برای خرید داره.
Dropbox: یک سرویس محبوب و پرکاربرد دیگه که به کاربرهای مختلف در یک گروه یا سازمان اجازه ی آپلود و دانلود فایل‌ها رو میده.
DocuSign: کسب و کارها با استفاده از این محصول قراردادها و سایر اسنادی که باید امضا بشن رو برای مشتریان خودشون ارسال میکنن.
تفاوت های سرویس های رایانش ابری IaaS، PaaS و SaaS
سرویس‌های IaaS، PaaS و SaaS در زیر یک چتر مشترک به نام پردازش ابری یا Cloud Computing قرار دارن و هر کدام مزایا و معایب خاص خودشون رو ارائه میدن. درک ساختار هر کدام از این سرویس‌ها میتونه به شما کمک کنه تا بهترین سرویس رو انتخاب کنین. برای شروع، دو سرویس IaaS و PaaS رو مقایسه می‌کنیم.
مقایسه دو سرویس های رایانش ابری IaaS و PaaS
متمایزترین تفاوت بین این دو سرویس اینه که سرویس IaaS امکانات بیشتری رو برای کنترل مستقیم روی سیستم عامل ها در اختیار مدیران قرار میده. اما PaaS به کاربرهای خودش انعطاف پذیری و راحتی استفاده بالاتری رو ارائه میده.
فرض کنیم قصد راه اندازی یک وب سایت رو داشته باشیم. در این صورت، برای میزبان وب سایت و اپلیکیشنهای اون به یک محصول IaaS مثل AWS آمازون نیاز داریم. اگه بخواهیم یک ویژگی سفارشی بسازیم، می‌تونیم از یک محصول PaaS مثل Google App Engine برای طراحی اون ویژگی و نصبش روی وب سایت استفاده کنیم.
IaaS زیرساخت یک فناوری ابری رو می‌سازه. PaaS به توسعه دهنده ها کمک میکنه از طریق یک API اپلیکیشنهای سفارشی بسازن و از طریق فضای ابری اون رو منتشر کنن. در نهایت، SaaS یک نرم افزار ابری هستش که شرکتها میتونن اون رو استفاده کنن یا بفروشن.
در واقع میشه به IaaS به چشم پایه و اساسِ ساخت یک سرویس ابری (از هر نوعی) نگاه کرد. PaaS پلتفرمی هستش که توسعه دهندهها اپلیکیشن ها رو بدون نیاز به میزبانی، روی اون میسازن. SaaS نرم افزاری هستش که شما میتونین بخرین یا بفروشین و به شرکتها کمک کنین تا این چرخه رو کامل کنن.
حالا بیایید SaaS و PaaS رو با هم مقایسه کنیم.
مقایسه سرویس های رایانش ابری SaaS و PaaS
محصولات SaaS به صورت کامل توسط یک شرکت دیگه مدیریت میشن؛ از میزبانی اپلیکیشن گرفته تا نگهداری اطلاعات در سرورها. این در حالیه که محصولات PaaS پایه و اساسِ ساخت محصولات جدید رو تشکیل میدن.
برای مثال، اگه بخواهیم یک اپلیکیشن رو برای کسب و کارمون بسازیم، باید از یک محصول PaaS استفاده کنیم. با این کار یک پلتفرم در اختیارمون قرار می‌گیره تا اپلیکیشن رو روی اون اجرا کنیم. بعد از اینکه ساخت اپلیکیشن تمام شد، میشه اون رو به عنوان یک SaaS در نظر گرفت. این نرم افزار حالا میتونه به کاربران نهایی سرویس دهی لازم رو انجام بده.
استفاده از هر دو محصول میتونه خطراتی رو برای اطلاعات کاربران نهایی به دنبال داشته باشه. SaaS برای شرکت‌هایی که به دنبال یک گزینه راحت و بدون دردسر هستن، انتخاب خوبیه و PaaS هم برای شرکت‌هایی که میخوان روی شبکه فعلی، راهکار جدیدی رو ارائه بدن مناسب هستش.
سوالات متداول
IaaS یعنی چی؟
IaaS مخفف Infrastructure as a Service به معنی زیرساخت به عنوان یک سرویس هستش. با کمک این فناوری شرکتها لازم نیست سرورهای فیزیکی داشته باشن و همهی منابع مورد نیاز برای کسب و کارشون مثل شبکه، سرورها و فضای ذخیره سازی اطلاعات، به صورت آنلاین (فضای ابری) قابل مدیریته.
PaaS یعنی چی؟
PaaS مخفف Platform as a Service به معنی پلتفرم به عنوان یک سرویس هستش. با استفاده از این فناوری مبتنی بر فضای ابری، کسب و کارها و توسعه دهندهها میتونن اپلیکیشنهای مختلفی رو بسازن و سپس اونها رو میزبانی و راه اندازی کنن.
SaaS یعنی چی؟
SaaS مخفف Software as a Service به معنی نرم افزار به عنوان یک سرویس هستش. این فناوری در واقع پل ارتباطی بین اپلیکیشن ساخته شده و کاربر نهایی هستش. به لطفِ این فناوری، هم کسب و کارها و هم مشتریها به ابزارها و اپلیکیشنهای ابری برای استفاده روزمره دسترسی پیدا میکنن.
IaaS، PaaS و SaaS چه تفاوتی با هم دارن؟
در واقع سه فناوری IaaS، PaaS و SaaS اجزای یک زنجیر هستن که برای ارائه نهایی که اپلیکیشن به کاربر مورد استفاده قرار میگیرن. هر شرکت بسته به ابعاد کسب و کار و نوع سرویسی که قصد ارائه اون رو داره، میتونه از این فناوریها استفاده کنه.
