مفاهيم مانيتورينگ شبکه

در این سند جنبه‌های مختلف استراتژی مانیتورینگ شبکه نظیر روش‌های ایجاد نمای تصویری از شبکه، منابع مانیتور شده و نیز معیارهای متداول و ابزارهای اندازه‌گیری معرفی می‌گردد.

در اين سند اطلاعات مفيدی در خصوص روش ها و استراتژی های مختلف مانیتورینگ شبکه و نکات قابل توجه در این زمینه ارائه می گردد. مدیران فناوری اطلاعات و راهبران شبکه با مطالعه این مقاله درک بهتری از مفاهیم مانیتورینگ شبکه خواهند داشت.

 

مرور کلی

در این مقاله قصد داریم به مدیران شبکه و پرسنل عملیات ITکمک کنیم تا زیرساخت‌های شبکه‌ی شرکت خود را با اتکاء به مکانیزم‌هایی همچون نگاشت، مانیتورینگ، ارسال هشدار و تهیه‌ی گزارش به نحو بهتری مدیریت کنند. از آنجا که تمرکز اصلی مطالب روی شبکه‌های TCP/IP خواهد بود، بنابراین از این پس منظور از واژه‌ی شبکه به طور خاص شبکه‌های TCP/IP می‌باشد، مگر اینکه به صورت دیگری مشخص شود. این مقاله جنبه‌های مختلف استراتژی مانیتورینگ شبکه نظیر روش‌های ایجاد نمای تصویری از شبکه، منابع مانیتور شده و نیز معیارهای متداول و ابزارهای اندازه‌گیری را معرفی می‌کند.

 

مقدمه

در شرکت‌‌ها و سازمان های امروزی، مانیتورینگ شبکه اهمیت ویژه‌ای دارد و اگر آن را به حساب نیاورید، به ساده‌ترین بیان، دیگر هیچ نوع مستندات یا محک عینی و قابل مشاهده برای نحوه‌ی رفتار شبکه در اختیار نخواهید داشت. عدم وجود مانیتورینگ، قضاوت در مورد اینکه آیا تغییرات ایجاد شده در شبکه تاثیر مثبتی روی عملکرد کلی شبکه دارد یا خیر را بسیار دشوار می‌سازد. در نتیجه، دلایل متعددی برای انجام مانیتورینگ شبکه وجود دارد.

اول اینکه، انجام برخی از روش‌های مانیتورینگ شبکه بازده کلی زیرساخت شبکه را بهبود می‌بخشد که به نوبه خود می‌تواند عملکرد شرکت را افزایش دهد. برای مثال، روش‌های اولیه ردیابی و اصلاح افت کیفی یا خطای سرویس‌های شبکه ممکن است از مسائل جدی جلوگیری ‌کند و منجر به کاهش بهره‌وری شرکت ‌‌شود.

دوم اینکه، مانیتورینگ شبکه امنیت داخل سازمان را تقویت می‌کند. ردیابی دستگاههای کلیدی شبکه‌ی یک شرکت در طول زمان می‌تواند عدم توقف ناگهانی سرویس‌های مستقل از شبکه را تضمین کند، یعنی اگر مشکلی به وجود آید، این مشکل می‌تواند نسبت به شبکه‌ای که فاقد سیستم مانیتورینگ است، سریعتر برطرف شود. سرانجام اینکه، مانیتورینگ منسجم و مداوم شبکه، امکان برنامه‌ریزی بهتر ارتقاها و پیکربندی‌های بعدی را فراهم می‌سازد. برای مثال، نواحی کلیدی که باید بهبود یابند، می‌توانند تعیین شده و بخشی از مشکل آنها حل شود، یا کاملاً حذف شوند. بنابراین مانیتورینگ شبکه یک وظیفه بسیار مهم و حیاتی است که باید توسط مدیران و سرپرستان شبکه‌های امروزی و سایر متخصصان بخش پشتیبانی شبکه انجام شود. یکی از اولین مواردی که قبل از مانیتورینگ باید انجام شود، تعیین دقیق مواردی است که باید در شبکه مانیتور شوند. این مطلب با جزئیات در بخش‌های بعدی توضیح داده می‌شود. علاوه بر این، مدیر شبکه نیاز به ارائه دقیق و گرافیکی شبکه‌ی شرکت نیز دارد. یک تصویر واضح از موارد حساس شبکه، امکان ارزیابی و مانیتورینگ بهتر را فراهم می‌سازد و همچنین ارتقاء و نگهداری شبکه را برای مدیر شبکه آسان می‌کند. سیستم مانیتورینگ بینا تمامی این موارد را با اسکن خودکار شبکه‌های محلی و نمایش گرافیکی تمام نودهای ردیابی شده درون آنها امکان‌پذیر می‌سازد. سپس در تمام ایام هفته به صورت شبانه روزی رفتار دستگاهها را مانیتور می‌کند. عملیات اسکن و مانیتورینگ به طور دقیق در ادامه مقاله شرح داده می‌شوند.

 

مانیتورینگ شبکه چیست؟

مانیتورینگ شبکه به معنای مشاهده و تحلیل پیوسته عملکرد و سلامتی یک شبکه کامپیوتری است. این عمل شامل استفاده از ابزارها و فناوری‌ های ویژه‌ ای است برای نظارت بر اجزای مختلف شبکه مانند سرورها، روترها، سوئیچ‌ها، دیواره‌ های آتش (firewall) و سایر دستگاه‌ های شبکه. هدف اصلی مانیتورینگ شبکه، تشخیص و حل مسائل به صورت پیشگیرانه قبل از آنکه به مشکلات جدی تبدیل شوند، می‌باشد.

 

برای اطلاعات بیشتر راجع به مانیتورینگ شبکه حتما به صفحه “مانیتورینگ شبکه چیست؟ همه آنچه را که باید بدانید” ما مراجعه کنین.

 

 

اهمیت مانیتورینگ شبکه

تصور کنید که یک شهر پر از تقاطع‌ ها و جاده‌ هایی است که انواع مقصدها را به هم متصل می‌ کند. حالا به یک سیستم مدیریت ترافیک فکر کنید که به این مسیرها نظارت می‌ کند، ترافیک‌ های رانندگان را شناسایی می‌ کند و خودروها را به مسیرهایی با ترافیک کمتر هدایت می‌ کند. مانیتورینگ شبکه نیز به همین ترتیب عمل می‌ کند و اطمینان حاصل می‌ کند که داده ها به طور صاف و کارا در سراسر زیرساخت IT شما جابجا می‌ شوند.

 

 

1. شناسایی زودهنگام مسائل شبکه

مسائل شبکه ممکن است از منابع مختلفی ناشی شوند، مانند خرابی‌های سخت‌افزاری، خطاهای نرم‌افزاری یا نفوذهای امنیتی. با مانیتورینگ شبکه، مدیران IT هنگام بروز مشکل، آگاه می‌شوند و می‌توانند به سرعت واکنش نشان دهند و مشکلات را قبل از تأثیرگذاری بر کاربران و خدمات بزرگ‌تر رفع کنند.

 

2. بهینه‌سازی عملکرد شبکه

شبکه‌هایی که به خوبی مانیتور می‌شوند، اجازه تحلیل الگوهای ترافیکی، شناسایی محدودیت‌های پهنای باند و بهبود کلی عملکرد شبکه را می‌دهند. این بهینه‌سازی منجر به بهبود تجربه کاربری، افزایش بهره‌وری و بهره‌گیری بهتر از منابع می‌شود.

 

3. تقویت اقدامات امنیتی

مانیتورینگ شبکه نیز به عنوان نگهبان محتاط در برابر تهدیدات سایبری عمل می‌کند. با نظارت مستمر بر ترافیک شبکه، سیستم مانیتورینگ می‌تواند فعالیت‌های غیرمعمول یا بدخواسته مانند تلاش‌های دسترسی غیرمجاز یا نفوذهای مخرب را تشخیص دهد. این سیستم هشداردهنده به عنوان یک سیستم هشداردهنده زودهنگام به تقویت تدابیر امنیتی شبکه شما کمک می‌کند.

 

4. برنامه‌ریزی برای رشد آینده

با تجزیه و تحلیل داده‌های مانیتورینگ شبکه، سازمان‌ها می‌توانند برای گسترش آینده برنامه‌ریزی کنند. با درک الگوهای استفاده فعلی و پیش‌بینی نیازهای آینده، کسب‌وکارها می‌توانند تصمیمات اطلاع‌رسانی درباره ارتقاء و سرمایه‌گذاری در شبکه را انجام دهند.

 

چه چیزی باید مانیتور شود؟

هنگام مانیتورینگ شبکه نواحی متعددی در مرکز توجه هستند. اولین ناحیه‌ای که باید به آن دقت شود شود، مانیتورینگ تجهیزات شبکه هستند. این مهم است که بدانید که دستگاه مورد نظر چه نوع دستگاهی است و چگونه با سایر دستگاههای شبکه ارتباط دارد. دومین ناحیه مورد نظر، برنامه‌های کاربردی، منابع و سرویس‌های موجود در انواع خاصی از دستگاههاست. هر دوی این نواحی برای فرآیند مانیتورینگ مهم هستند. نکته بسیار ارزشمند این است که از قبل بدانید که دقیقاً چه چیزی (چه دستگاههایی و برنامه‌های کاربردی، منابع یا سرویس‌های روی آنها) را می‌خواهید مانیتور کنید، پیش از اینکه این کار را واقعاً انجام دهید. باید توجه داشته باشید که فرآیند مانیتورینگ شبکه به ویژه در شبکه‌های متعلق به شرکت‌های بزرگ اگر پیشاپیش برنامه‌ریزی نشود و پس از آن به نحو مناسب مدیریت نگردد، می‌تواند یک کار بی‌نهایت پیچیده باشد. به عنوان یک قاعده کلی، توصیه می‌شود که به جای کل دستگاههای شبکه تنها دستگاههای حساس شبکه را مانیتور کنید. مورد دوم اینکه عمل مانیتورینگ بدون برنامه ریزی صحیح ممکن است مقدار زیادی ترافیک سربار تولید کرده و شبکه را از وجود منابع ارزشمند تهی کند.

 

1. دستگاه های حساس

از منظر مانیتورینگ شبکه، مهم‌ترین دستگاهها احتمالاً آنهایی هستند که برای شرکت اهمیت حیاتی دارند و بدون آن دستگاهها، شبکه و سرویس‌های آن ممکن است بی‌ثبات، بدون واکنش یا حتی متوقف شوند. تعدادی از این دستگاههای شبکه عبارتند از:

 

 

– سرورها

نودهایی که سرویس یا سرویس‌های شبکه را به سایر هاست‌های شبکه ارائه می‌دهند. در شبکه‌های پیچیده امروزی، مدیریت سرورها در مدیریت سرویس‌های شرکت نقش کلیدی را ایفا می‌کنند. بنابراین اگر یک سرور از کار بیافتد و غیر قابل دسترس شود، کاربران هاست‌های مفروض ممکن است سرویس‌های مهمی که آن سرورها در اختیارشان می‌گذارند، از دست بدهند. بار دیگر باید متذکر شویم که این نوع دستگاهها برای شبکه دارای اهمیت حیاتی هستند.

– مسیریاب‌ ها (روترها)

نودهایی که با استفاده از آدرس‌های IP، ترافیک را در سرتاسر شبکه مسیردهی می‌کنند. این دستگاهها برای تعیین مسیر نیاز به اطلاعاتی راجع به شبکه و راههای موجود دارند. اگر مسیریاب‌ها خراب شده یا از کار بیافتند، ممکن است دیگر نتوانید به نودهای خاصی از شبکه متصل شوید.

– سوئیچ‌ ها

دستگاههایی که برای انتقال پکت‌های اطلاعاتی به مقصد بعدی آنها، مسیر یا مداری را انتخاب می‌کنند. سوییچ‌ها ممکن است عملکرد یک مسیریاب را نیز شامل شوند. به طور کلی سوییچ نسبت به مسیریاب دارای مکانیزمی ساده‌تر و سریع‌تر است. اگر این دستگاه خراب شود، ممکن است باعث عدم ارسال صحیح پکت‌های اطلاعاتی به مقاصد آنها ‌شود. به همین دلیل برای مدیر شبکه یا هر شخص دیگری که وظیفه‌ی مانیتورینگ شبکه را بر عهده دارد، آگاهی هر چه زودتر از خرابی چنین دستگاهی اهمیت حیاتی دارد.

– فایروال‌ ها

کامپیوتری که برای مجزا کردن یک شبکه‌ی محلی نظیر اینترانت از دنیای خارج مورد استفاده قرار می‌گیرد. فایروال‌ها برای شبکه اهمیت ویژه‌‌ای دارند زیرا آنها دسترسی‌های غیرمجاز را ردیابی کرده و استفاده از منابع شبکه برای اهداف مناسب را تضمین می‌کنند. بنابراین دسترس‌پذیری دائمی آنها ارزش ویژه‌ای دارد.

– هاب‌ ها

نقطه اتصال مشترک برای دستگاههای داخل شبکه هستند. عملکرد صحیح این دستگاهها برای کارآیی کل شبکه اهمیت حیاتی دارد. هاب‌ها در شبکه‌هایی با پیکربندی ستاره‌ای به نحو گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما باید متذکر شد که این نوع دستگاه ایستاست، بنابراین مانیتور کردن آن بسیار دشوار است زیرا برای شبکه تقریباً شفاف(Transparent) است.

2. سایر دستگاه ها

به غیر از دستگاههای حساسی که در بالا شرح داده شدند، مانیتور کردن سایر دستگاههای موجود در شبکه نیز امکانپذیر است. مانیتورینگ این دستگاهها نیز ممکن است به دلایل مختلف برای یک مدیر شبکه مفید باشد. به عنوان مثال، دانستن اینکه چه زمانی یک ایستگاه کاری خاص از کار می‌افتد یا برخی از سرویس‌های ایستگاه کاری مورد نظر غیرقابل دسترس می‌شود، ممکن است مهم باشد. اما این دستگاهها معمولاً در شبکه وظایف حساسی را بر عهده ندارند. در ذیل برخی از این دستگاهها نام برده شده‌اند.

 

– ایستگاه های کاری

هر کامپیوتر شخصی منفرد و متصل به شبکه که منابع یک یا چند کامپیوتر بزرگ را به اشتراک می‌گذارد. این کامپیوترها معمولاً به یکدیگر متصل می‌شوند تا یک شبکه‌ی محلی را تشکیل دهند، هرچند می‌توانند به عنوان سیستم‌های مستقل نیز استفاده شوند.

 

– ترمینال‌ ها

دستگاه پایانه‌ای با تعداد کمی نرم‌ افزار یا فاقد نرم‌ افزار مربوط به خود که معمولاً برای داشتن عملکرد صحیح به کامپیوتر دیگری مانند یک سرور متکی است. برای مثال، نه تنها مانیتورهای دارای صفحه کلید بلکه دستگاههای ورودی نظیر اسکنرها، دوربین‌های ویدیویی یا کارت خوان‌ها نیز همگی ترمینال محسوب می‌شوند.

 

3. برنامه‌های کاربردی روی دستگاه ها

هنگام مانیتورینگ یک شبکه ردیابی نه تنها انواع مختلف دستگاهها بلکه برنامه‌های کاربردی اجرا شده روی آنها نیز حائز اهمیت است. برای مثال، شخصی که شبکه را مانیتور می‌کند، ممکن است بخواهد بداند که آیا یک سیستم عامل خاص هنگام به اشتراک گذاشتن امکانات چاپ، فایل سیستم مشترک و یا بانک اطلاعاتی به درستی روی سرور اجرا می‌شود یا خیر. در زیر برخی از مهم‌ترین برنامه‌های کاریردی که می‌توانند مانیتور شوند، ارائه شده است.

 

– سیستم‌ عامل‌ ها

برنامه‌ی مهمی است که تمام جوانب یک کامپیوتر از جمله سایر برنامه‌های آن را مدیریت می‌کند. برای مدیر شبکه مانیتور کردن سیستم عامل شبکه (NOS) یک ضرورت می باشد.

 

– فایل سرورها

سرورهایی که برای ذخیره‌ی برنامه‌ها و همچنین داده‌های به اشتراک گذاشته شده توسط کاربران مختلف شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند. به همین دلیل این دستگاهها مورد علاقه‌ی شدید آن دسته از مدیران شبکه‌ هستند که وظیفه‌ی مانیتورینگ شبکه را بر عهده دارند.

 

– سرورهای بانک اطلاعاتی

سرورهایی که به ذخیره‌ی بانک اطلاعاتی و بازیابی شبکه و اطلاعات آن به ویژه داخل شبکه‌های LAN اختصاص یافته‌اند.

 

– سرورهای برنامه‌ کاربردی

سرورهایی که برای اجرای برنامه‌ها و پردازش داده‌ها توسط کاربران مختلف شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند. باید متذکر شویم که مدیران شبکه به این نوع سرورها علاقه‌ی وافری دارند. برنامه های کاربردی تحت وب مثال خوبی از این نوع سرورها هستند.

 

– سرورهای چاپ

کامپیوترها یا سایر دستگاههای مرتبط در شبکه که کنترل چاپگرها را بر عهده دارند. این دستگاهها چون سرویس‌های چاپ را در اختیار کلیه هاست‌های شبکه می‌گذارند، بنابراین مهم هستند. اگر این سرورهای نتوانند به درخواست‌ها پاسخ دهند، کاربران شبکه از سرویس‌های چاپ محروم می‌شوند.

 

– منابع موجود روی دستگاه ها

برای مدیر شبکه مانیتورینگ منابع خاص روی دستگاههای مختلف نظیر استفاده از پردازنده، درست همانند ردیابی برنامه‌های کاربردی موجود در آنها اهمیت دارد. منابع مختلفی وجود دارند که باید توسط مدیران شبکه ردیابی شوند. لیست زیر تعدادی از مهم‌ترین این منابع را مشخص می‌کند: (توجه داشته باشید که برخی از این منابع ممکن است برای نوع خاصی از دستگاهها استفاده شوند.)

• استفاده از CPU – درصد استفاده از پردازنده توسط یک دستگاه خاص.
• استفاده از RAM – درصد استفاده از حافظه توسط یک دستگاه خاص.
• تعداد Session ها – تعداد کاربرانی که در حال حاضر به دستگاه متصل هستند.
• استفاده از Disk – درصد استفاده از فضای دخیره‌سازی توسط یک دستگاه خاص.

 

4. سرویس‌های شبکه

به غیر از مانیتورینگ برنامه‌های کاربردی و منابع، ردیابی سرویس‌های ساده‌ی شبکه مانند DNS، Active Directory، DHCP، سرورهای ضد ویروس، FTP، HTTP، HTTPs، WINS، سرویس‌های به روز رسانی خودکار و غیره نیز ممکن است مفید باشد.

 

 

چگونه باید مانیتور کنید؟

به غیر از تصمیم‌گیری در مورد آنچه که دقیقاً می‌خواهید در شبکه مانیتور کنید، آگاهی از نحوه‌ی انجام مانیتورینگ نیز اهمیت دارد. برای مثال، فرآیند مانیتورینگ در شبکه‌های کوچک‌تر ممکن است نسبت به شبکه‌های بزرگتر و پیچیده‌تر کاملاً متفاوت باشد.

 

1. شبکه‌های کوچک

به منظور ادامه‌ی بحث، زیر ساخت‌هایی که شامل کمتر از 500 نود هستند، شبکه‌های کوچک در نظر گرفته می‌شوند.(لازم به ذکر است در اینجا منظور ما از نود شامل کلاینت ها و یا سیستم هایی که قصد مانتیورینگ آنها را نداریم نمی باشد). در شبکه‌های کوچک بار کاری سیستم مانیتورینگ بر روی سروری که نصب شده، سبک‌تر است. از این رو توصیه می‌شود داخل یک شبکه کوچک از یک برنامه کاربردی مانیتورینگ منفرد نظیر سیستم بینا استفاده کنید. علاوه بر این، سیستم کامپیوتری که برای اجرای برنامه مانیتورینگ استفاده می‌شود، لزوماً نباید دارای CPU پیشرفته و RAM با ظرفیت بالا باشد.در نهایت اگر مانیتورینگ توسط یک برنامه کاربردی بهینه مانند سیستم بینا انجام شود، به احتمال زیاد در کل فرآیند ترافیک اضافی سربار روی شبکه‌های کوچک ایجاد نخواهد شد، به خصوص زمانی که نودهای کلیدی مانیتور می‌شوند.

 

2. شبکه‌های بزرگ

در مورد شبکه‌های بزرگ و پیچیده – شبکه‌هایی که بیش از 500 نود را شامل می‌شوند –وضعیت کاملاً متفاوت است. برای مانیتور کردن یک شبکه بزرگ، روی کامپیوتری که برنامه مانیتورینگ را اجرا می‌کند منابع بیشتری مورد نیاز است. واضح است که این یک رویکرد عملی برای مانیتورینگ شبکه‌های بزرگ نیست. اینجاست که سیستم جامع مانیتورینگ شبکه بینا راه‌حلی را برای این مشکلات ارائه می‌دهد. با وجود سیستم مانیتورینگ توزیع شده بینا، ترافیک تولید شده و نیز بار کاری عملیات مانیتورینگ می تواند بر روی یک یا چند سرور در مکان های مختلف تقسیم گردد. سیستم بینا با این قابلیت می‌تواند حتی چند هزار نود را در شبکه‌های بزرگ به طور همزمان مانیتور کند. برای مثال، اگر شبکه پیجیده‌ای دارای اتصال کند یک مگابیت در ثانیه (که معمولاً توسط شبکه‌های WAN استفاده می‌شود) و تعداد زیادی نود برای مانیتور شدن باشد، سیستم بینا به کاربر اجازه می‌دهد تا به آسانی و بدون تاثیر نا مطلوب همه بخشهای شبکه را مانیتور کند. جنبه مهم دیگری که باید به خاطر بسپارید این است که برنامه، تمامی متغیرهای مانیتورینگ خود را در حافظه ذخیره می‌کند. بنابراین اگر قصد دارید اکثر نودهای یک شبکه بزرگ را بدون آزاد کردن حافظه و منابع شبکه مانیتور کنید، خوب است روی کامپیوتری که سیستم بینا را اجرا می‌کند، RAM با حجم بالایی داشته باشید.

به طور کلی، برای شبکه‌های بزرگ توصیه می‌کنیم که تنها موارد با اهمیت (برای مثال، دستگاههای کلیدی نظیر سرورها و روترها) را مانیتور کنید. در سیستم بینا کاربران می‌توانند راحت به صورت دستی نودهای مورد نظر را انتخاب کنند (در غیر این صورت برنامه می‌تواند این کار را به طور خودکار انجام دهد).

 

مانیتورینگ برنامه های کاربردی

به طور کلی مانیتورینگ برنامه های کاربردی برای بررسی سلامت فعلی یک نود مفروض (مثلاً یک سرور) استفاده می‌شود. پکت به نوع نود، انواع مختلفی از شاخص های ویژه هر دستگاه مانیتور می‌شوند. سرانجام بر مبنای داده‌های خوانده شده از این شاخصها می‌توان صحت یا عدم صحت عملکرد دستگاه را تعیین کرد – و همچنین بررسی نمود که شاخص های آن از حدود بحرانی فراتر رفته‌اند یا خیر.

 

اسکن بهبود یافته

قبل از آغاز مانیتورینگ شبکه، آگاهی از اینکه چه دستگاههایی را می‌خواهید در سرتاسر فرآیند مانیتورینگ ردیابی کنید، اهمیت دارد. یک روش رایج برای کشف نودهای شبکه، روش معروف اسکن شبکه است. عمل اسکن معمولاً درگیر جستجوی آدرس IP تمام هاست‌های موجود در شبکه در یک لحظه خاص است. سیستم بینا با ارائه ویژگی پویشگر شبکه، کاربران را طی روند ردیابی شبکه با بهره‌گیری از روش‌های مختلفی راهنمایی می‌کند.پویشگر شبکه بینا کلیه نود های موجود بر روی شبکه را شناسایی می کند.شما می‌توانید در هر زمان بخش‌هایی از شبکه محلی یا راه دور را با استفاده از این مکانیسم قدرتمند اسکن کنید.

 

رایج‌ترین معیارهای سنجش کیفیت شبکه

برای بررسی عملکرد شبکه، معیارهای متعددی می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. در لیست زیر تعدادی از این معیارها نام برده شده است. البته این لیست می‌تواند بسط داده شود و بسیاری از معیارهای دیگر را نیز در برگیرد، اما به خاطر این بحث فقط شامل مهم‌ترین آنهاست.

 

 

+ زمان پاسخ (Response Time / Latency)

زمان پاسخ، تعاریف گوناگونی دارد اما در اینجا منظور ما مشخصاً زمان پاسخ شبکه است که با فرآیند مانیتورینگ شبکه ارتباط مستقیم دارد. زمان پاسخ شبکه با ساده‌ترین جمله عبارت است از: مدت زمان رفت و برگشت یک پکت اطلاعاتی از یک نود به نود دیگر. در برخی از برنامه‌های مانیتورینگ شبکه معیار زمان پاسخ می‌تواند به سادگی به عنوان Round-Trip Time) RTT) تعریف شود.

سیستم جامع مانیتورینگ شبکه بینا یکی از این برنامه‌های کاربردی است که در آن مقادیری بر حسب میلی ثانیه (ms) برای Average RTT، Minimum RTT (پایین‌ترین RTT که تا کنون اندازه‌گیری شده)، و Maximum RTT (بالاترین RTT که تا کنون اندازه‌گیری شده) می‌تواند مانیتور شود. این معیارهای خاص در گزارش های مختلف سیستم قابل رویت است. روش متداول اخذ نمونه مقادیر زمان پاسخ برای فرآیند مانیتورینگ، استفاده از برنامه سودمند ping است که ابزار رایج اندازه‌گیری شبکه می‌باشد و روی پلت‌فرم‌های گوناگون در دسترس است. این برنامه سودمند به همراه چند برنامه دیگر به صورت دقیق‌تر در بخش‌های بعدی این مقاله توضیح داده خواهند شد.

 

+ اتلاف پکت ها (Packet Loss)

معیار دیگری که طی فرآیند مانیتورینگ شبکه باید اندازه‌گیری شود، اتلاف پکت ها است. در هنگام ارتباط نودهای شبکه، ممکن است یک پکت‌ از میان صف پکت‌های اطلاعاتی ارسال شده توسط یکی از نودها مثل مسیریاب (روتر ) دور انداخته شود، زیرا دیگر هیچ فضایی برای نگهداری آن ندارد. اتلاف پکت اطلاعاتی شبکه معمولاً به صورت کسری از پکت‌های اطلاعاتی مفقود شده در هنگام انتقال از نود مبدا به نود مقصد و بالعکس طی یک فاصله‌ی زمانی مشخص تعریف می‌شود. این کسرها به صورت درصدی از پکت‌های اطلاعاتی ارسال شده به نود مقصد در فاصله زمانی مورد نظر بیان می‌شوند. همچنین باید متذکر شد که مقادیر اتلاف پکت اطلاعاتی در انواع شبکه‌ها عموماً بین صفر تا 15 درصد (مسیر روان بدون تراکم تا مسیری با تراکم شدید) متغیر است. مقادیر بالای 15 درصد، شبکه را معمولاً غیر عملیاتی می‌کند.

سیستم بینا از این معیار در فرآیند مانیتورینگ خود استفاده می‌کند. مقدار اتلاف پکت اطلاعاتی در گزارش های مختلف بینا قابل رویت است.

 

+ پهنای باند

پهنای باند نیز یکی از معیارهای کلیدی مورد استفاده در مانیتورینگ شبکه است. این معیار می‌تواند به صورت مقدار داده‌های انتقال یافته از محلی به محل دیگر طی مدت زمان مشخص تعریف شود. پهنای باند معمولاً بر حسب بیت در ثانیه (bps) اندازه‌گیری می‌شود، اما ممکن است واحد اندازه‌گیری آن بایت در ثانیه (Bps) نیز باشد. هنگام استفاده از این معیار باید توجه داشته باشید که فواصل زمانی بیش از حد بزرگ یا کوچک منجر به تولید نتایج متناقض و نابهنجار از رفتار واقعی شبکه می‌شود.

 

+ دسترس‌پذیری

دسترس‌پذیری معیار مهم دیگری است که طی مانیتورینگ شبکه استفاده می‌شود. دسترس‌پذیری در فاصله زمانی مشخص، به ساده‌ترین بیان عبارت است از: درصدی از زمان که دستگاه یا منبع خاصی از شبکه برای استفاده عادی قابل دسترسی است. سیستم بینا نیز از این معیار برای تعیین وضعیت شبکه استفاده می‌کند. این معیار تحت عنوان “% میزان دسترس پذیری” درگزارش های مختلفی نمایش داده می‌شود.

 

+ میزان استفاده از منابع

آگاهی از میزان استفاده از منابع توسط تجهیزات شبکه و سرورها از اهمیت بسیار بالایی بر خوردار است. تصمیم گیری در خصوص توسعه منابع شبکه و سرور ها مستلزم برخورداری از تصویری شفاف از بار کاری این دستگاه ها می باشد. سیستم مانیتورینگ بینا با ارائه گزارش های مختلف مانند میزان استفاده از دیسک (Disk Utilization) میزان استفاده از حافظه (Memory Utilization) و میزان استفاده از پردازشگر (CPU Utilization) به مدیران فناوری اطلاعات و راهبران شبکه امکان شناسایی مشکلات و تصمیم گیری صحیح در خصوص توسعه منابع را فراهم می سازد.

 

ابزارهای اندازه‌گیری متداول

مجموعه وسیعی از ابزارها وجود دارند که به فرآیند مانیتورینگ شبکه کمک می‌کنند. برخی از این ابزارها بسیار خاص بوده و تمرکزشان روی اندازه‌گیری جنبه مشخصی از رفتار شبکه است. سایر ابزارها جامع‌ترند و چندین مشخصه متفاوت شبکه را به طور همزمان کنترل می‌کنند. در زیر تعدادی از ابزارهای متداول‌تر نام برده شده‌اند. توجه داشته باشید که تمامی این ابزارها در سیستم بینا وجود دارند.

 

 

* Ping

برنامه سودمند Ping به ابزاری استاندارد در استراتژی مانیتورینگ شبکه مبدل شده است. این برنامه در سال 1983 برای پلت‌فرم UNIX طراحی و ایجاد شد. از آنجا که برنامه Ping به طور رایگان در دسترس بود، سریعاً به سایر پلت‌فرم‌ها منتقل شد.

هدف این برنامه بسیار ساده است: ارتباط دستگاههای شبکه را با ارسال و دریافت پکت‌های اطلاعاتی آزمایشی تست می‌کند تا ببیند آنها آماده کار و قابل دسترس هستند یا خیر. به عبارت دیگر، Ping زمان رفت و برگشت پکت‌های اطلاعاتی را برای هر دستگاه اندازه‌گیری می‌کند. به این ترتیب می‌توان فوراً فهمید که آیا هاست مورد نظر در شبکه قابل دسترس هست و می‌تواند با سایر نودها ارتباط برقرار کند یا خیر؛ به عبارت دیگر آیا می‌تواند پکت‌های اطلاعاتی را ارسال و دریافت کند یا خیر. معیارهای زمان پاسخ و دسترس‌پذیری که در بالا توضیح داده شدند، می‌توانند به راحتی توسط این ابزار ساده مانیتورینگ شبکه اندازه‌گیری شوند.

 

* Traceroute

برنامه سودمند Traceroute ابزار دیگری است که در آغاز برای نسخه‌های مختلف UNIX در سال 1988 مورد استفاده قرار گرفت، سپس سریعاً به استانداردی متداول در فرآیند مانیتورینگ شبکه مبدل شد. این برنامه سودمند مسیر یک پکت اطلاعاتی را از نود محلی تا هاست راه دور با ضبط تمام دستگاههای مسیردهی میانه تعریف می‌کند. در واقع Traceroute مجموعه‌ای از پکت‌های اطلاعاتی آزمایشی را ارسال می‌کند که این پکت‌ها از میان تمام مسیریاب‌ها عبور می‌کنند تا به هاست نهایی برسد یا به مقدار تعریف شده برای Time To Live) TTL) نزدیک شود.

این ابزار اجازه‌ی کنترل موارد مختلفی را می‌دهد. اولاً، مسیر پکت‌های اطلاعاتی را به یک هاست مفروض مشخص می‌کند؛ به عبارت دیگر برای پکت‌های اطلاعاتی، مسیریاب‌های مورد استفاده تا رسیدن به مقصد نهایی را مشخص می‌کند. دوماً، به شما اجازه می‌دهد که کیفیت اتصال با یک هاست مفروض را بررسی کنید؛ هر چه فاصله کوتاه‌تر (هاب‌های کمتر) باشد، کیفیت اتصال بهتر است. سرانجام اینکه Traceroute به شما اجازه‌ی کنترل مکان عناصری از شبکه را می‌دهد که دارای بار اضافی هستند. هرچه مدت زمان دریافت پاسخ طولانی‌تر باشد، بار روی آن مسیریاب بخصوص یا اتصال میانه با مسیریاب بعدی بیشتر خواهد بود. همچنین باید توجه داشت که ماکزیمم TTL با مقدار 30 (مقداری که معمولاً در این ابزار از آن استفاده می‌شود)، به این معناست که حداکثر 30 مسیریاب می‌تواند در مسیر مقصد تا رسیدن به یک هاست خاص یافت شود.

 

* Lookup

برنامه سودمند Lookup ابزار بسیار ساده‌ای است که با تجزیه اسامی هاست‌ها به آدرس‌های IP یا آدرس‌های IP به اسامی هاست‌ها به شما امکان مشاهده اطلاعات مربوط به هاست ذخیره شده روی سرور DNS را می‌دهد. در واقع این برنامه برای کسب اطلاعات مربوط به یک هاست خاص، سرورهای نام دامین را پرس و جو می‌کند.

 

ویژگی‌های مشترک ابزارهای مانیتورینگ شبکه

ابزارهای مانیتورینگ شبکه دارای انواع ویژگی‌ ها هستند که به نیازهای مختلف سازمان‌ ها پاسخ می‌ دهند. در زیر چند ویژگی مشترک آنها آورده شده‌ اند:

1. مانیتورینگ بلادرنگ: به صورت پیوسته عملکرد شبکه را نظارت می‌کند و هشدارهای لحظه‌ای برای نقص‌ها ارسال می‌کند.
2. تحلیل پهنای باند: استفاده از پهنای باند را مداوم نظارت می‌کند تا محدودیت‌های پهنای باند را شناسایی کند.
3. وضعیت سلامت دستگاه: وضعیت و دسترسی دستگاه‌های شبکه را پیگیری می‌کند.
4. تحلیل ترافیک: الگوهای ترافیک شبکه و بسته‌های داده را تحلیل می‌کند.
5. ثبت رویدادها: رویدادهای شبکه را برای تجزیه و تحلیل و بازرسی ثبت می‌کند.
6. هشداردهی و اعلان: هشدارهای قابل تنظیم را از طریق کانال‌های ارتباطی مختلف مانند ایمیل یا پیامک ارائه می‌دهد.
7. گزارش‌گیری تاریخی: گزارشات و تجسم‌ها را برای تحلیل روندها به مدت زمان تولید می‌کند.

 

انتخاب راهکار مناسب مانیتورینگ شبکه

انتخاب بهترین راهکار مانیتورینگ شبکه برای سازمان شما برای کارایی آن بسیار حیاتی است. عواملی که باید مد نظر قرار گیرند عبارتند از:

• قابلیت مقیاس‌پذیری: اطمینان حاصل کنید که ابزار قادر به شامل شدن رشد شبکه شما است.
• سازگاری: سازگاری با زیرساخت‌های شبکه موجود خود را بررسی کنید.
• آسانی استفاده: به دنبال رابط‌های کاربری دوستانه و پیکربندی‌های ساده باشید.
• شخصی‌سازی هشدارها: هشدارها را طبق نیازهای تیم خود تنظیم کنید.
• کارآیی هزینه‌ها: ارزیابی ارزش ابزار و بازگشت سرمایه را بررسی کنید.

 

 

سخن پایانی

در پایان، مانیتورینگ شبکه جزئی جدا نشدنی از مدیریت IT مدرن است. با ارائه بینش‌ های بلادرنگ در مورد عملکرد، امنیت و سلامت شبکه شما، این سیستم تیم IT شما را به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه ترغیب می‌ کند و اطمینان حاصل می‌ کند که عملکرد اجزای حیاتی کسب‌ و کار به خوبی صورت می‌ گیرد. انتخاب راهکار مناسب مانیتورینگ شبکه که با نیازهای سازمان‌ تان سازگار باشد، به طور قابل توجهی به بهره‌وری و عملکرد بی‌ نقص زیرساخت IT شما کمک خواهد کرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نرم‌افزار مانیتورینگ شبکه بینا به لینکی که در زیر قرار گرفته مراجعه کنید. تیم ما متعهد به ارائه راه‌ حل‌ های نرم‌افزاری پیشرو برای ساده‌ سازی فرآیندهای کسب‌ و کار شما است.

صفحه نرم افزار مانیتورینگ شبکه بینا: https://danapardaz.com/bina/

 

سوالات متداول

• 
  

مانیتورینگ شبکه چیست؟

مانیتورینگ شبکه به معنای مشاهده و تحلیل پیوسته عملکرد و سلامتی یک شبکه کامپیوتری است. این عمل شامل استفاده از ابزارها و فناوری‌ های ویژه‌ ای است برای نظارت بر اجزای مختلف شبکه مانند سرورها، روترها، سوئیچ‌ها، دیواره‌ های آتش (firewall) و سایر دستگاه‌ های شبکه. هدف اصلی مانیتورینگ شبکه، تشخیص و حل مسائل به صورت پیشگیرانه قبل از آنکه به مشکلات جدی تبدیل شوند، می‌باشد.

• 
  

 

چه چیزهای باید مانیتور شود؟

هنگام مانیتورینگ شبکه نواحی متعددی در مرکز توجه هستند. اولین ناحیه‌ای که باید به آن دقت شود شود، مانیتورینگ تجهیزات شبکه هستند. این مهم است که بدانید که دستگاه مورد نظر چه نوع دستگاهی است و چگونه با سایر دستگاههای شبکه ارتباط دارد. دومین ناحیه مورد نظر، برنامه‌های کاربردی، منابع و سرویس‌های موجود در انواع خاصی از دستگاههاست.

• 
  

 

منابع موجود روی دستگاهها چیست؟

استفاده از CPU – استفاده از RAM – تعداد Session ها – استفاده از Disk